Procedura postępowania w wypadku zachowań trudnych, w tym agresywnych,
dziecka w Publicznym Przedszkolu nr 1 w Busku-Zdroju

Cele procedury:

• usprawnienie i zwiększenie skuteczności oddziaływań wychowawczych przedszkola w sytuacjach trudnych;
• wskazanie działań korekcyjno-kompensacyjnych, terapeutycznych i profilaktycznych;
• zapobieganie powtarzaniu się zachowań niepożądanych;
• eliminowanie u dzieci negatywnego obrazu samego siebie, stworzenie poczucia pewności siebie, zapewnienie równowagi emocjonalnej;
• ułatwienie nawiązywania kontaktów społecznych;
• ustalenie zasad reagowania na zachowania niepożądane;
• wypracowanie metod współpracy ze środowiskiem rodzinnym.

Zakres działań

I POSTĘPOWANIE W SYTUACJI WYSTĄPIENIA ZACHOWANIA TRUDNEGO

Zarówno każdy nauczyciel, jak i inny pracownik przedszkola zobowiązany jest do przeciwstawiania się przejawom agresji ze strony wychowanków.

Podejmując interwencję wobec agresywnego dziecka, należy dążyć do zapewnienia bezpieczeństwa wszystkim wychowankom, a także sobie.

Reakcja wobec przejawów agresji powinna być adekwatna do skali zagrożenia spowodowanego agresją, jak również do okoliczności zdarzenia, wieku i stopnia rozwoju sprawcy.

Podejmując interwencję wobec agresywnego dziecka, należy powstrzymać się od przejawiania w stosunku do niego agresji fizycznej i słownej (nie należy: obrażać dziecka, zawstydzać go ani oceniać; ocenie podlega zachowanie, a nie osoba). Reakcja powinna być stanowcza, a przekaz słowny prosty i jasny.

Działaniom skierowanym na usunięcie bezpośredniego zagrożenia powinny towarzyszyć próba wyciszenia dziecka poprzez rozmowę, odwrócenie jego uwagi itp.

Wychowankowie, przeciwko którym skierowana była agresja, powinni zostać otoczeni opieką, a w razie doznania przez nich krzywdy powinna im zostać udzielona pomoc.

Osoba podejmująca interwencję, niebędąca wychowawcą grupy, do której uczęszcza agresywny wychowanek, informuje o zdarzeniu wychowawcę.

Wychowawca przeprowadza rozmowę z dzieckiem agresywnym mającą na celu opisanie zachowania, odwołanie do kodeksu grupowego w celu ustalenia poprawnego zachowania, uzyskanie od dziecka informacji o zrozumieniu przebiegu rozmowy i oczekiwań nauczyciela.  

Fakt agresywnego zachowania dziecka powinien być odnotowany, np. w zeszycie korespondencji z rodzicami, i zgłoszony bezpośrednio rodzicowi odbierającemu w danym dniu dziecko z przedszkola.

O sytuacji kryzysowej związanej z agresywnym zachowaniem dziecka nauczyciel powiadamia dyrektora. 

Jeśli zachowanie wychowanka wiąże się z uszkodzeniem ciała innego dziecka, nauczyciel ma obowiązek poinformować rodziców dziecka poszkodowanego.

W przypadku powtarzających się sytuacji dyrektor przy udziale nauczycieli przeprowadza rozmowę z rodzicami dziecka będącego sprawcą, z przebiegu której spisana zostaje notatka służbowa. 

II ROZPOZNANIE PRZYCZYN I ŹRÓDEŁ MAJĄCYCH WPŁYW NA ZACHOWANIE DZIECKA. WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA

Wychowawca dziecka sprawiającego trudności wychowawcze podejmuje niezwłocznie działania w toku bieżącej pracy mające na celu eliminację trudności i rozwiązanie problemów dziecka:

Doprowadza do rozwiązania konfliktu między dziećmi poprzez wspólny opis zdarzenia przez obydwie strony, nazwanie wzajemnych emocji, podejmuje próby negocjowania rozwiązania.

Ustala wspólnie z dziećmi zasady zachowania obowiązujące w grupie. Jeżeli takie istnieją, np. w formie kodeksu grupowego, przypomina je i regularnie odwołuje się do nich w codziennych sytuacjach. 

Obserwuje zachowania dziecka w celu egzekwowania ustaleń i zapewnienia bezpieczeństwa innym dzieciom; zapisuje swoje obserwacje w dokumentacji obserwacji pedagogicznych.

Dokonuje wstępnej diagnozy i ustalenia przyczyny powtarzających się zachowań niepożądanych, w tym agresywnych dziecka, na podstawie poczynionych obserwacji.

Za zgodą rodziców organizuje obserwację zachowania dziecka, sytuacji wychowawczej w grupie przez psychologa (w przypadku powtarzających się sytuacji kryzysowych). 

Zgłasza dyrektorowi potrzebę objęcia dziecka pomocą psychologiczno-pedagogiczną.

Dyrektor organizuje formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej, a nauczyciele wraz ze specjalistami opracowują indywidualny program wspierający dziecko. 

Dyrektor zawiadamia rodziców o podjętych działaniach, zwraca się z prośbą o wyrażenie zgody na udzielenie dziecku pomocy.

W przypadku nieskuteczności działań podejmowanych przez wychowawców, nauczycieli przedstawiają oni problem „trudnego dziecka” na radzie pedagogicznej.

III WSPÓŁPRACA ZE ŚRODOWISKIEM RODZINNYM

W przypadku powtarzających się przejawów agresji i innych zachowań powodujących trudności wychowawcze nauczyciel przeprowadza z rodzicami dziecka rozmowę, w której omawia problem. 

Informuje ich o dotychczas podjętych działaniach ukierunkowanych na eliminację niepożądanych zachowań dziecka oraz o zaplanowanych działaniach wychowawczych. 

Zobowiązuje rodziców do współpracy w realizacji przedstawionych czynności i wskazuje zadania możliwe do podjęcia w środowisku rodzinnym dziecka. Działania te nauczyciel dokumentuje notatką służbową.

Nauczyciel wspomaga rodziców w pracy wychowawczej z dzieckiem, m.in. poprzez doradztwo w zakresie dobrych praktyk wychowawczych, wskazanie odpowiedniej literatury, proponowanie odpowiednich zabaw i ćwiczeń do realizacji w środowisku rodzinnym, przekazanie informacji o instytucjach wspomagających rodzinę.

W przypadku nieskuteczności podejmowanych przez przedszkole działań i niemożliwości przezwyciężenia w dłuższym okresie trudności wychowawczych, w szczególności jeśli zachowanie dziecka trudnego powoduje stałe zagrożenie dla innych wychowanków, a ze strony rodziców dziecka brak jest stałej współpracy i obserwuje się inne zaniedbania obowiązków rodzicielskich, rada pedagogiczna rozważa poinformowanie o sytuacji sądu rodzinnego. 

O agresywnych zachowaniach dziecka i braku zamiaru poddania go badaniom w poradni psychologiczno-pedagogicznej, dyrektor powinien niezwłocznie poinformować sąd rodzinny, który jest uprawniony do wydawania zarządzeń w sytuacjach zagrożenia dobra dziecka, w tym do zobowiązania małoletniego do określonego postępowania (np. do właściwego zachowania w przedszkolu) oraz rodziców do określonego działania, np. do współpracy z placówką, poradnią psychologiczno-pedagogiczną lub inną instytucją – art. 109 § 1 i § 2 pkt 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy.

IV DZIAŁANIA PROFILAKTYCZNE PRZEDSZKOLA

Przedszkole realizuje roczny plan pracy dydaktyczno-wychowawczej, w którym uchwałą rady pedagogicznej przyjęte zostają do realizacji wartości, takie jak: prawda, piękno, szacunek, współdziałanie, akceptacja i tolerancja, odpowiedzialność, przyjaźń, miłość, zdrowie, przyroda, ojczyzna.

Na początku roku szkolnego wychowawcy grup w ramach działań profilaktycznych omawiają z rodzicami wszystkich dzieci wzajemne relacje między przedszkolem a środowiskiem rodzinnym dziecka, przedstawiają prawa i obowiązki w zakresie współdziałania w procesie wychowawczym oraz zakres odpowiedzialności za zachowanie dziecka. 

Nauczyciele realizują zajęcia na temat wartości, stwarzają sytuacje edukacyjne, wykorzystując aktywizujące metody pracy, dzięki którym dzieci poznają wartości, uczą się je rozumieć i stosować. 

Nauczyciele tworzą klimat wychowawczy zapewniający dzieciom bezpieczeństwo fizyczne i emocjonalne.  Nauczyciele poprzez zabawy kształtują inteligencję emocjonalną w zakresie rozpoznawania emocji i radzenia sobie z nimi, kształtują świadomość siebie – swoich zainteresowań, upodobań, woli, wzmacniają samoocenę, uczą zasad bycia w grupie, zachęcają do podejmowania wyzwań.